The NOI’nin ilk müdavimleri genellikle öğrenim hayatını sürdürememiş, hapse girip çıkmış, öncesinden birçok suça bulaşmış veyahut da uyuşturucu müptelası kişilerdi. Ancak NOI ile tanışmalarının akabinde bu, geçmişi pek de temiz olmayan kişiler, Elijah Muhammed’in öğretileri sayesinde yaşamlarına çeki düzen verip, işlemiş oldukları suçlardan uzaklaşarak uyuşturucu bağımlılıklarından kurtulmaya başlamışlardı. Bu iyileşme sayesinde iş bulan ve dolayısıyla da aile kurmaya başlayan kişiler Elijah Muhammed’in ifadesiyle “righteous man” yani “doğru kişi” olma eğilimi kazanmış oldular. Her ne kadar ilk etapta toplumun normal diye nitelendirdiği hayat standardına doğal olarak ulaşamamış olsalar da, Siyahi Amerikalı Müslümanlar toplumsal statülerini düzeltme imkânına erişmişlerdi. Daha da önemlisi, din değiştirdikten (The NOI’ye dâhil olduktan) sonra derin bir manevi huzur hissettiklerini söyleyen bu insanların öte yandan İslami prensiplere göre düzenlenmemiş veya İslami bir kültürle yoğrulmamış bir toplumda yaşamlarını devam ettirmelerinden dolayı, yeni öğrendikleri dinin kurallarını uygularken büyük sıkıntılar yaşadıkları aşikârdır. Bu sıkıntıların neden olduğu bunalımı aşma sadedinde The NOI’nin sağladığı, erkek ve kadınlar için ayrı ayrı düzenlenmiş olan eğitim amaçlı haftalık toplantılar ve sohbet amaçlı buluşmalar güçlü bir yapı oluşturması nedeniyle katılımcılarına oldukça yardımcı oldu. Bu sohbetler sayesinde bireyleri denetleyecek mekanizma da kurulmuş oldu. Pazar sabahları haftalık olarak yapılan ve genellikle çoğu NOI üyesinin katıldığı dinî buluşma-ayinlerin yanı sıra bilhassa gençler için hafta içi bir günde yapılan dinî sohbetler gelecek nesle NOI doktrinlerini birebir öğretme fırsatını sunuyordu. Siyahi bir Müslümanın nasıl giyinmesinden tutun da nasıl davranması, neleri yiyip içmesi gerektiğine kadar en detaylı gündelik yaşamla ilgili öğretilerin birebir verildiği bir ortamdı bu buluşmalar. Böylece “Fruit of Islam” yani “İslam’ın meyvesi (ordusu)” manasına gelen gençlerden oluşmuş bir NOI gençliği şekillenmeye başlamıştı. Pazar günü hiç kimsenin resmi kıyafetlerle dolaşmadığı gerçeğini göz önünde bulundurursak sokaklarda papyonlu ve takım elbiseli kişileri gördüğümüz vakit, onların NOI’nin gençlik yapılanmasının üyelerinden olup, NOI’nin tanıtımı için uğraşan kişiler olduğunu düşünmek oldukça muhtemeldir. Bu genç yapı sayesinde NOI kendi içindeki düzeni korur. Daha önceki yazılarda kısmen değindiğimiz gibi işin ilginç kısmı ise, Pazar günü milletin kiliselere gittiği vakitlerde NOI’nin de kendi buluşmalarını gerçekleştirmesidir. Toplantının katılımcıları, kıyafetleriyle diğer siyahi vatandaşlardan ayrılmaktalar. Bayanlar da kendilerine has beyaz bir kıyafetle eşlerinin yanlarında ama tören sırasında bayanlar bölümünde oturarak dini toplantılara iştirak etmekteler. NOI’nin camileri kiliseye benzer bir yapıyla, sıralarla donatılmıştır. Ancak ön tarafta Allah lafzının asılı olduğu levhalar ve siyah beyaz kıyafetli Siyahi katılımcılar bu görüntüyü kiliseden ayırt etmemizi sağlamaktadır.
NOI’de Pazar sabahları yapılan programa sadece siyahların katılması ve cami olarak adlandırdıkları mekânı namaz kılmaktan ziyade toplantı yeri olarak kullanmaları bu yapıları Sünni camilerinden ayıran en önemli görsel ögelerdendir. Bu mabetlerin giriş yerlerinde her zaman birkaç kişi olur ve bunlar, programa katılmak için gelen bayan ve erkekleri ayrı kontrol noktalarından ellerinde manyetik el detektörleriyle aradıktan sonra içeri alırlar. Bunun altında yatan sebep, daha önce ifade ettiğimiz gibi Siyahilerin suç merkezli bir geçmişe sahip olmalarından ötürü mabede silah vb. suç aletlerinin sokulmasını önleme hassasiyetidir. Bu uygulama halen titiz bir şekilde devam ettirilmektedir. Elijah Muhammed’in barış eksenli görüşü sayesinde ve bu anlayışı sabote edebilecek tüm olumsuzlukları bertaraf edebilmek için bu yöntem geliştirilmiştir. Elijah Muhammed, hareket tarzı ve görüşleriyle kendi döneminde tabiri caizse sivil itaatsizlik yapmış ama bunu yaparken de hayatı boyunca kesinlikle tüm suç eksenli olumsuzluklardan uzak durmaya çalışmıştır. Kendi cemaatinin Amerikan devleti tarafından sabote edilebileceğinden korktuğu için de bu önlemi aldığı söylenebilir. Hatta NOI, dinî toplantılarını tanıtan broşürlerde silah vb. suç unsuru olabilecek aygıtların getirilmemesi gerektiğini belirgin bir şekilde ilan etmektedir.
Burada Malcolm X’in ölümüyle ilgili önemli bir noktaya değinmek isterim. Malumunuz Malcolm X NOI’den ayrıldıktan 1 sene bile olmayan kısa bir süre içinde bir konferansta konuşurken salona silahla giren Siyahi birkaç vatandaş tarafından şehit edilmiştir. Malcolm X, NOI’nin en önemli ikinci lideri konumunda iken NOI tarafından denetlenen ve kontrol edilen bu tip konuşmalara güvenlikli bir şekilde gidiyordu. Ancak kendi düzenlediği bu son konuşmasında NOI’nin güvenlikli giriş geleneğini sürdürememişti. Bu suikast eylemini kimse üstlenmemiş, Elijah Muhammed’in yaptırdığı kanaati oluşmuştur. Elijah Muhammed ise bunu kabul etmeyip suikastı FBI’ın yaptığını iddia etmiştir. Halen gerçek tetiği çektirenler bulunamamıştır.
Genellikle Siyahi Müslümanlar, İslam’ı seçmemiş yahut Hristiyanlıkta devam eden diğer Siyahi Amerikalılarla sosyalleşmeye önem verirler, doktrinel dinî farklılıktan ve en önemlisi ırksal farklılıktan dolayı diğer Sünni Müslümanlarla aralarına mesafe koyarlardı. Bunun altında yatan en temel argüman ise siyahi Müslümanların İslam’ı yaşama biçimleridir. Çünkü bu yaşama biçimi, Elijah Muhammed’in İslam’ı Amerika’ya entegre ederek asıl İslam’dan farklı bir şekilde yeniden uygulamaya koyan ve tartışmaya dahi açmak istemediği öğretilerine dayanmaktadır. Bu sebeple siyahi Müslümanlar ancak ve ancak diğer siyahi vatandaşlarla iletişim halinde olmak zorundaydılar.
Enteresan bir oluşummuş NOI. Bu yazı sayesinde sempati duymaya başladım desem yeridir. 🙂